‘वयम्’च्या मुलांचे सुट्टी अनुभव – भाग 14

 On 2nd June 2020, Children Magazine

शिस्तशीर मुलांना सलाम!

“आजच्या पिढीला शिस्त नाही,” असा आरोप मोठी माणसं अनेकदा करतात. हा आरोप सपशेल खोटा पाडलेली अनेक मुलं भेटली आम्हांला... अर्थात त्यांच्या पत्रांतून! ‘वयम्’ मासिकातर्फे आम्ही हाती घेतलेल्या अनुभव-लेखन उपक्रमात शेकडो मुलं लिहिती झाली. त्यातील निवडक अनुभव-लेख आम्ही संपादित रूपात प्रसिद्ध करत आहोत. बघा, या मुलांनी गेल्या दोन महिन्यांत किती गोष्टी करून पाहिल्या... त्याही अगदी शिस्तीत! कोण म्हणू धजेल की आजची मुलं बेशिस्त आहेत?

आज वाचा भाग- 14

1. करोना फायटिंगच्या कामात छोटीशी मदत!

मी दिल्लीला राहते. मी या दोन महिन्यांत काय काय ऍक्टिव्हिटीज केल्या, त्याबद्दल तुम्हांला सांगणार आहे.
या दोन महिन्यांत माझे तीन दात पडले. ह्या तीन दातांपैकी एक दात तर माझ्या आजीच्या वाढदिवसाला पडला. जेव्हा मी दुसरीत होते, तेव्हा माझ्या मैत्रिणींचे माझ्यापेक्षा जास्त दात पडले होते. आता लॉकडाऊननंतर जेव्हा केव्हा शाळा सुरू होईल तेव्हा मी आणि माझ्या मैत्रिणी दात पडण्याच्या बाबतीत सेम सेम असू बहुतेक!

मी माझ्यासाठी पेन्सिल ठेवण्याचा पाऊच तयार केला. त्यासाठी मी बिस्किटाचा रिकामा खोका घेतला. त्या खोक्याला कोरा कागद चिकटवला. खोक्याच्या उघड्या बाजूला कागद लावला नाही. रिकाम्या बाजूने पेन्सिली ठेवायच्या खोक्यात!

या दोन महिन्यांत अधूनमधून कंटाळा येत असला तरी मी खूशही होते. कारण-आई बाबा घरीच होते आणि माझ्याबरोबर रोज खेळतही होते. आम्ही रोज एकत्र जेवतो. आम्ही एकमेकांना जेवण वाढतो. इथे दिल्लीत आता खूप गरम होतंय, त्यामुळे जेवताना आम्ही एकमेकांना माठातलं थंडगार पाणी देतो. मी स्वयंपाक करायला शिकले. रोज दुपारचा चहा आता मीच करते. भाज्या चिरायला शिकले. माझ्या बाबांनाही वेगवेगळे पदार्थ करण्याची आवड आहे. आम्ही दोघांनी मिळून मँगो कुल्फीसुद्धा केली.

लॉकडाऊनमधली सगळ्यात महत्त्वाची गोष्ट आता मी तुम्हांला सांगते. दिल्लीत ‘आरएमएल’ नावाचं एक मोठ्ठं हॉस्पिटल आहे. या हॉस्पिटलमधल्या एक डॉक्टर आमच्या कॉलनीत राहतात. या हॉस्पिटलमधल्या डॉक्टरांसाठी फेस शिल्ड्स आल्या होत्या. पण त्याचे तीन सुटे भाग होते आणि ते एकमेकांशी जोडायचे होते. डॉक्टर किंवा नर्स तर पेशंटना बघण्यात बिझी. मग आमच्या ह्या डॉक्टर मावशींनी विचारलं, कोणी मदत करू शकेल का हे भाग जोडायला? माझ्या आईने त्यांना सांगितलं की आम्ही सगळे करू तुम्हांला मदत. मग काय? चार तासांत आम्ही २०० फेस शिल्ड असेम्बल करून दिले त्यांना! करोनाशी फाईट करण्यात जे जे पुढे आहेत, त्यात आमचाही हा एक छोटासा सहभाग!

-अमायरा कोलते,
तिसरी
नवी दिल्ली

२. टाइमटेबल एकदम पॅक

आम्ही दोघी जिगीषा आणि जिग्नीषा. आमच्यात एक वर्षाचं अंतर आहे. पण आम्हांला सगळेजण जुळ्या बहिणीच म्हणतात. आम्ही एकाच इयत्तेत आणि एकाच वर्गात शिकतो.

खरंतर सुट्टीत खूप काही करायचे ठरवलं होतं. ‘युरेका क्लब’च्या शिबिरालाही जाणार होतो. पण सगळेच प्लॅन फिस्कटले. या काळात आम्ही आई-डॅडूच्या हॉटेलमध्येही जाऊ शकत नव्हतो.

मग आम्ही आईसोबत बसून एक टाइमटेबल बनवलं व त्यानुसार वागण्याचा प्रयत्न करतो. सकाळी 7.30 पर्यंत उठतो. हॉल -बेडरूमच्या स्वच्छतेची जबाबदारी आमच्याकडे असते. ती कशी परफेक्ट करायची, हे सुद्धा आईने शिकवलं. त्यानुसार आम्ही करतो.

आम्ही रोज एक तास हिंदी, मराठी, इंग्रजी, मालवणी, घाटावरची भाषा आशा वेगवेगळ्या भाषांतून एकमेकींशी गप्पा मारतो. खूप मज्जा येते.

‘भारत - एक खोज’ ही मालिका जी नेहरूंच्या ‘डिस्कव्हरी ऑफ इंडिया’ या पुस्तकावर आधारित आहे, ती पाहतो.

आम्ही ठरवलंय, जेवण झाल्यावर प्रत्येकाने आपलं ताट, वाटी, ग्लास घासायचा. इतर भांडी आम्ही आलटून पालटून घासतो.

रोज दोन तास आम्ही अभ्यास करतो. शाळेतले शिक्षक काही अभ्यास देतात, तो करतो. मग आई सिलॅबसमधले धडे शिकवते. पुस्तक हातात न घेता ती छान शिकवते.

संध्याकाळी आम्ही घरासमोरच्या मैदानाला ५ फेऱ्या मारतो. घरी येऊन 200 ते 300 दोरीच्या उड्या मारतो. मग आम्ही बैठे खेळ खेळतो. सागरगोटे, काचेच्या तुटक्या बांगड्यांचा खेळ, मूक अभिनय करून ओळखणे असे खेळ!

रात्री जेवून झाल्यावर आम्ही पुस्तक वाचतो. जिग्नीषा कधी कधी कविताही करते. जिग्नीषाने आर्थर कॉनन डायल यांचं मराठी अनुवादित ‘शेरलॉक होम्स’ हे 1066 पानी पुस्तक 12 दिवसांत वाचून काढलं. आता शांता शेळके यांचं ‘चौघीजणी’ हे पुस्तक परत वाचत आहे. जिगीषाने या काळात बाबासाहेब पुरंदरे यांचं ‘राजा शिवछत्रपती’, मग ‘छावा’ वाचलं. आम्हांला चष्मा असल्यामुळे आम्ही ऑनलाइन पुस्तक वाचत नाही.

आम्ही आता स्वयंपाकही बनवू शकतो. फुलके, आंबोळी, घावन, उत्तप्पा, ऑम्लेट हे पदार्थ करता येतात.

आता मात्र आम्हांला शाळेची आठवण येतेय.

-जिगीषा जान्हवी जगन्नाथ सावंत.
-जिग्नीषा जान्हवी जगन्नाथ सावंत
दोघीही इयत्ता 8 वी , शिवाजी इंग्लिश स्कूल
पणदूर ता. कुडाळ

३. शाळेच्या प्रार्थनेची साथ

सुरुवातीला आम्हांला बाहेर खेळू द्या, सायकल फिरवू द्या, मित्रांसोबत गप्पा मारू द्या, असा हट्ट आम्ही आई-वडिलांकडे करत होतो. पण या रोगाचा फैलाव कसा होतो हे कळल्यावर बाहेर जाणं का टाळलं पाहिजे, हे कळू लागलं. मग मी आणि माझा भाऊ आणि आई-वडील मिळून आमच्या भागात कोणी बाहेर जात असेल तर त्यांना थांबवू लागलो.

आम्ही आईला घरकामात मदत करणं, चित्र काढणं, नवीन पदार्थ आईकडून शिकून घेणं, घरातील कपाट आवरणं हे करू लागलो. थोडा वेळ टीव्ही बघणं, जुन्या फोटोंचे अल्बम बघणं, ‘वयम्’, किशोर अशी मासिके वाचणं, पेपर वाचणं यांत जाऊ लागला. आई म्हणते, या सुट्ट्या खूप कामाला आल्या. आम्हांला नवीन नवीन गोष्टी यात शिकता आल्या!

शाळेच्या व्हॉट्सअप ग्रुपमुळे शाळेशी संवाद चालू आहे.. प्रसिद्ध चित्रकार आभा भागवत यांचं चित्र ताई दररोज आम्हांला पाठवतात. आम्ही तसं चित्र काढून त्याचे फोटो किंवा नवीन जे जे शिकलो त्याचे फोटो शाळेच्या ग्रुपवर पाठवतो.

मी आणि माझा भाऊ व माझे आई-वडील सारे मिळून रोज दहा मिनिटं शाळेच्या प्रार्थना मोबाइलवर लावतो किंवा एका सुरात म्हणतो. खूप बरं वाटतं.

गच्चीवर काही भाज्यांची रोपे लावली आहेत. ती नीट वाढवण्याची जबाबदारी मी घेतली आहे. मी आईकडून एक मातीचं मडकं घेतलं आहे आणि त्यात खाली नारळाच्या करवंट्या टाकल्या आहेत. त्यात दररोज ओला कचरा टाकते. त्याचं रूपांतर आता खतात होत आहे.

या सुट्टीत मी माझी कविता करण्याची आवडही जोपासत आहे. आणि या सुट्टीत मी माझे अनुभव व विचार माझ्या डायरीमध्ये लिहिण्याचा संकल्प केलाय आणि तो पूर्ण करतेय.

-रेणुका वाडीकर, सहावी
ज्ञानप्रकाश विद्यानिकेतन, लातूर

४. मी बागवान!

आमच्या घराच्या गच्चीवर माझ्या पप्पांनी टेरेस गार्डन केलं आहे. या सुट्टीत त्या गार्डनमध्ये मग्न होण्याचं मी ठरवलं. रोपांची काळजी घेणं, त्यांना पाणी घालणं हा माझा दिनक्रम सुरू झाला. सकाळी उठून गार्डनमध्ये भाजीपाल्याच्या बिया पेरतो. पेरलेल्या बिया वाढतानाचे निरीक्षण करून जो आनंद मला मिळाला, तो मी सांगू शकत नाही. हे सर्व करण्यात मी इतका रमून गेलो की मला दिवस कधी सुरू होईल, याची उत्सुकता असायची... काल दोन पानं होती, ते झाड आज मोठं झाले असेल का थोडं अजून... आपण स्वतः पिकवलेल्या भाजीपाल्याचा आनंद वेगळाच असतो! शेतकर्‍यांनी पिकवलेल्या पिकाचे व त्यांच्या कष्टाचे मोल, त्यातून मिळणारा मोबदला याचं महत्त्व मला समजलं. या उपक्रमातून मला खूप काही शिकायला मिळालं.

-साईराज नांदुरकर, चौथी
अहमदनगर

5. टोमॅटो पिकवले!

मी या सुट्टीत खूप काही शिकलो. दररोज सकाळी लवकर उठून घर झाडून घेतो. मग सूर्यनमस्कार घालून अंघोळ करतो. देवाची पूजाही करतो. आमच्याकडे बांधकाम सुरू आहे, मी त्याला दररोज पाणी मारतो. दररोज संध्याकाळी आईसाठी नाश्ता बनवतो. मी आईला पोहा पापड व उडीद पापड बनवण्यास मदत केली, त्यामुळे मलाही पापड करता येऊ लागले.

मला झाडं लावायला फार आवडतात, म्हणून मी तीन महिन्यांपूर्वी टोमॅटोची झाडं लावली होती, त्याला आता टोमॅटो लागले आहेत. मी स्वतः कंपोस्ट खत बनवलं, ते टोमॅटोच्या रोपांना घातल्याने त्यांची वाढ चांगली झाली.

या दरम्यान मी खूप पुस्तकं वाचली. त्यांपैकी एक पुस्तक - ‘मन में है विश्वास’ हे विश्वास नांगरे पाटील यांनी लिहिलं आहे. ते खूप कष्टातून आयएएस झाले, हे समजलं.

मी दररोज बातम्या बघतो, वर्तमानपत्रही वाचतो, त्यातून मला कोविडबद्दलची माहिती मिळते.

-शिवाजी रामेश्वर चौधरी, सहावी
ज्ञानप्रकाश विद्यानिकेतन, लातूर

जून २०२० ‘वयम्’